Hormoon cyclus uitgelegd

 Als je zwanger wilt worden is het handig om je je hormooncyclus goed te kennen. Maar wist je dat je nog veel meer kunt met het begrijpen van jouw cyclus? 

Je kunt je leven erop afstemmen en daardoor gemakkelijker maken. Want… heb je er weleens bij stil gestaan waarom je op sommige dagen een korter lontje hebt? En waarom er dagen zijn waarop je minder energie lijkt te hebben dan normaal? Precies: je cyclus is hierop van invloed. In dit artikel vertellen we je hoe je hormooncyclus werkt.
---

De hormooncyclus is niet de enige cyclus waar je mee te maken hebt. Het ritme van ons dagelijks leven wordt voor zowel mannen als vrouwen voornamelijk bepaald door het circadiaans ritme. Dit is het ritme waarvan de cyclus ongeveer 1 dag (24 uur) duurt. 

Het circadiaans ritme wordt ook wel onze biologische klok genoemd. Vrouwen hebben ook te maken met het infradiane ritme: de menstruatiecyclus. 

Deze hele cyclus bestaat uit 28 dagen en wordt gereguleerd door je hormonen.

Je hormooncyclus is een complex proces dat uit verschillende fases bestaat. Een regelmatige cyclus duurt gemiddeld 28 dagen, maar varieert tussen 21 en 35 dagen. Hoeveel dagen je cyclus ook duurt, een normale cyclus bestaat uit 2 fases; de folliculaire fase en de luteale fase.

De folliculaire fase: de fase van het moment dat je menstruatie begint tot aan je eisprong 

Luteale fase: de fase vanaf je eisprong tot dat je menstrueert. 

Deze fases worden gereguleerd door verschillende hormonen, waaronder:

FSH - follikel stimulerend hormoon

LH - luteïniserend hormoon

Oestrogeen

En progesteron.

In iedere cyclus rijpt er een eitje en vindt er een eisprong plaats. Daarna volgt de eventuele innesteling in de baarmoeder of het loslaten van de eicel tijdens de menstruatie. In een cyclus gaat je lichaam elke keer door de 4 verschillende fases heen. In elke fase veranderen de hormoonniveaus waardoor je je anders voelt. Deze fases kun je vergelijken met de seizoenen:

De winter – menstruatie: dit is de periode dat je ongesteld bent.

Lente – pre-ovulatie: vanaf het einde van je menstruatie tot het moment dat de volgende ovulatie plaatsvindt.

Zomer – ovulatie: de dagen waarop je vruchtbaar bent.

Herfst – Pre-menstruatie: de dagen voordat je ongesteld moet worden. je cyclus aan. Na de herfst begint de cyclus weer van voor af aan en volgt de menstruatie weer: de winter.

De winter, oftewel de menstruatie duurt 3-7 dagen. 

Terwijl  de lente meestal 7-10 dagen duurt. Deze 2 seizoenen markeren de eerste helft van je cyclus (bekend als folliculaire fase). 

De zomer, die in het midden van de cyclus plaatsvindt en verwijst naar de vruchtbare dagen rondom je eisprong, duurt ongeveer 4 dagen. 

En de herfst duurt 10-14 dagen. De herfst geeft de tweede helft of luteale fase van je cyclus aan. Na de herfst begint de cyclus weer van voor af aan en volgt de menstruatie weer: de winter.

De menstruatie fase is de eerste fase van de cyclus en begint op de eerste dag dat je ongesteld bent. Tijdens deze fase stoot je lichaam de onbevruchte eicel en het baarmoederslijmvlies af, dat is opgebouwd in de voorafgaande cyclus. Een meisje heeft haar eerste menstruatie doorgaans tussen haar 11e en 16e jaar.

Gemiddeld duurt de menstruatie zo'n 3 tot 7 dagen. Op de tweede dag is het bloedverlies doorgaans het heftigst. Je verliest gemiddeld zo'n 25 tot 40 ml bloed per menstruatie.

Tijdens de menstruatie dalen de niveaus van de hormonen oestrogeen en progesteron. Ze bereiken hun laagste niveau op de dagen rond de start van de menstruatie. 

Tijdens de winter fase ervaar je verschillende symptomen. Zo kun je als je ongesteld bent last hebben van buikpijn en krampen, die worden veroorzaakt door de samentrekkingen van de baarmoeder om het baarmoederslijmvlies af te stoten. Andere veelvoorkomende symptomen zijn:

• Hoofdpijn
• Vermoeidheid
• Stemmingswisselingen 

Maak tijdens je menstruatie tijd voor jezelf vrij. Vertraag en neem de tijd voor bijvoorbeeld een warm bad of het lezen van een boek. 

Een warmwaterkruik of een warm bad kan helpen bij het verlichten van menstruatiekrampen en spierspanning.
Ook heerlijk is het drinken van warme ontspannende kruidenthee die speciaal is samengesteld voor gebruik tijdens de menstruatie. 

Veel vrouwen hebben in deze fase ook een grotere behoefte om even alleen te zijn. Maak hier tijd voor. 

Na je menstruatie is het tijd om de zonnige kant van je cyclus in te gaan. De lente is een belangrijke tijd in de folliculaire fase, omdat het de periode is die vooraf gaat aan de eisprong. Deze fase duurt meestal ongeveer 7 -10 dagen, maar kan variëren van vrouw tot vrouw. 

De hoeveelheid oestrogeen blijft stijgen in deze lente periode, hierdoor wordt de baarmoederwand dikker en bereidt je lichaam zich voor op je eisprong.

Het stijgende niveau van het hormoon oestrogeen zorgt ervoor dat je meer energie hebt, je gaat stralen en je hebt zin om eropuit te gaan. Tijdens de pre-ovulatie ervaar je mogelijk ook een verhoogde seksuele aantrekkingskracht. Dit komt ook door de verhoogde niveaus van oestrogeen en testosteron in je lichaam. Niet zo gek, want je vruchtbare fase is in aantocht.

Deze fase van je hormooncyclus is de tijd van de maand dat je sociale afspraken wilt inplannen. Je kunt je ook beter concentreren in deze fase en je voelt je bovendien zelfverzekerd en stabiel. 

Een ideaal moment dus om aan de slag te gaan met nieuwe plannen bijvoorbeeld, of om activiteiten die je een tijdje hebt laten liggen weer op te pakken.  

De ovulatie fase van je cyclus noemen we ook wel de zomer. Deze vindt plaats in de dagen rond je ovulatie. Er gebeurt veel met je hormonen:

De hoeveelheid van het follikel stimulerend hormoon stijgt.

Het hormoon oestrogeen bereikt een hoogtepunt en helpt het baarmoederslijmvlies te verdikken, zodat een bevrucht eitje zich kan innestelen. 

De stijging van het oestrogeenniveau zorgt ook voor een krachtige piek van het hormoon LH. Kort na deze piek vindt de ovulatie plaats.

En ook je testosteronniveau stijgt. Testosteron zorgt ervoor dat je meer zin krijgt in seks. Het is dan ook niet zo gek dat het testosteronniveau stijgt vlak voordat je eisprong plaatsvindt. 

Het hormoon LH is het hormoon dat ervoor zorgt dat de eisprong plaatsvindt. Een ovulatietest toont aan wanneer de LH-piek aanwezig is. 

Gewoonlijk heb je binnen 24 tot 48 uur na het begin van de LH-piek je ovulatie. In deze periode ben je het meest vruchtbaar.

Rondom de ovulatie voel je je sterk en flexibel en kun je de wereld aan. In de aanloop naar de eisprong doen je hormonen er alles aan om een sekspartij voor elkaar te krijgen, omdat dit het moment is dat je vruchtbaar bent. Ze zorgen ervoor dat je lekker in je vel zit, er goed uitziet en dat je je avontuurlijk voelt. 

Een paar dagen voor je eisprong merk je soms dat je wat meer heldere, glanzende en elastische afscheiding uit de vagina hebt. Sommige vrouwen voelen hun ovulatie. Het voelt dan aan als een plop, prik of steek in de onderbuik. Daarnaast kun je soms ook wat last hebben van gevoelige borsten en een wat opgeblazen gevoel. 

Deze fase van je cyclus is je vruchtbare periode. Je bent het meest vruchtbaar in de twee tot drie dagen vóór je ovulatie. Een eicel leeft namelijk maar tot 24 uur. De zaadcellen daarentegen, kunnen prima een paar dagen overleven in jouw lichaam, in afwachting van het eitje dat gaat springen tijdens de ovulatie. Kortom: wil je zwanger worden? Heb dan seks voordat je ovuleert.

Tip: Naast gezonde voeding zijn er supplementen die vruchtbaarheid kunnen ondersteunen. Wanneer je zwanger wilt worden is een algemeen advies om op tijd foliumzuur te slikken. Lees welke supplementen je kunt gebruiken:"zwanger worden". 

Een lage folaatstatus van de moeder is een risicofactor voor het ontstaan van een open ruggetje bij de zich ontwikkelende foetus. Het gunstige effect wordt verkregen bij een extra foliumzuurinname van 400 μg per dag gedurende ten minste één maand voor en maximaal drie maanden na de conceptie.

Na je ovulatie begint de pre-menstruatie fase: de herfst van de cyclus. Deze fase noemen we ook wel de PMS week (pre-menstrueel-syndroom). 

Het is de periode tussen je eisprong en menstruatie en meestal de langste periode van je cyclus. Je lichaam ‘onderzoekt’ in deze periode of het eitje bevrucht is of niet.

Na de ovulatie reist de eicel via de eileider naar de baarmoeder. Onderweg kan de eicel bevrucht worden door een zaadcel. Een bevruchte eicel nestelt zich in, in de baarmoederwand. Het progesteron hormoon afkomstig van het gele lichaam (het achtergebleven omhulsel van het gesprongen eitje) ondersteunt de eventuele innesteling en zorgt voor de instandhouding van het baarmoederslijmvlies.

Als de eicel niet bevrucht is, breekt het gele lichaam af. Dit geeft een daling van het hormoon progesteron, waardoor het baarmoederslijmvlies loslaat en een volgende menstruatie in gang wordt gezet. 

Daarmee begint ook de volgende cyclus. 

Misschien heb je de eerste paar dagen van de herfst fase nog steeds dat fijne zomergevoel. Maar vaak kun je al vrij snel verandering opmerken. Als je bijvoorbeeld gevoelig bent voor de eerste daling die het hormoon oestrogeen maakt de dag na je ovulatie, ben je misschien eerder geïrriteerd, chagrijnig of verdrietig. 

Hierna neemt de hoeveelheid oestrogeen weer een beetje toe en voel je je weer wat beter tot het moment dat dit hormoon echt de daling inzet.

Probeer in deze pre-menstruatie fase, ofwel herfst, wat vaker nee te zeggen en ruimte vrij te houden in je agenda. 

Je bent deze periode wat langzamer en voelt je misschien wat minder fit. 

Dit is ook het moment van de maand dat je meer behoefte hebt aan ongezond eten. Een handige tip is daarom om in de ovulatiefase al boodschappen te doen. En misschien zelfs al eten te koken voor in de vriezer. Zo heb je gedurende de herfst fase ook gemakkelijk een gezonde maaltijd bij de hand. 

Ook zijn er supplementen die bijdragen aan ongemakken rondom menstruatie, die bijdragen aan een normale hormoonhuishouding. Lees meer en bekijk menstruatie/PMS supplementen. 

Tot slot wees mild voor jezelf en neem pauze.  

In dit artikel bespraken we verschillende hormonen die een rol spelen in de hormooncyclus van de vrouw. Welke hormonen zijn dit en wat doen ze gedurende je cyclus?

1. FSH - follikel stimulerend hormoon: Stimuleert de eierstokken om elke cyclus een eitje te laten rijpen. Het zet daarnaast ook de eierstokken aan tot het produceren van het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen.
2.  LH - luteïniserend hormoon: Zet de eissprong in gang.
3. Oestrogeen: Zorgt onder andere voor de vorming van voldoende dik baarmoederslijmvlies.
4.  Progesteron: Werkt samen met oestrogeen om de baarmoeder voor te bereiden op een eventuele zwangerschap na de eisprong.
5. Testosteron: Het mannelijk geslachtshormoon. Maar ook vrouwen maken testosteron. Het speelt onder andere een rol bij de zin in seks.
   
   

Tijdens je menstruatiecyclus maakt je lichaam verschillende veranderingen in hormonen door. Dit gaat bij veel vrouwen in sommige delen van de cyclus gepaard met lichamelijke en/of emotionele klachten. En hoewel die klachten van persoon tot persoon verschillen, zijn er toch een aantal te benoemen die vaak voorkomen, bijvoorbeeld:

Buikkrampen: Dit zijn meestal een van de eerste tekenen van een naderende menstruatie en kunnen variëren van milde tot hevige pijn. Ze worden veroorzaakt door samentrekkingen in de baarmoeder en de omliggende spieren als ze zich voorbereiden op het afstoten van het baarmoederslijmvlies. Meestal bevindt de pijn zich in de onderbuik of de onderrug.

Vermoeidheid: Hormoonschommelingen gaan vaak gepaard met een vermoeid gevoel en een gebrek aan energie.

Een opgeblazen gevoel: Voorafgaand en tijdens de menstruatie kun je ook last hebben van een opgeblazen gevoel in je buik. Je riem zit bijvoorbeeld ineens te strak.

Gevoelige borsten: Met name rond de ovulatie en tijdens de menstruatie kunnen je borsten wat gevoeliger zijn dan normaal.

Hoofdpijn: Vlak voordat de menstruatie begint of kort daarna is typisch een moment waarop hoofdpijn vaak optreedt.

Acne-uitbraken: Tijdens de menstruatie is de kans op puistjes groter door een verhoogde talgproductie als reactie op de veranderende hormoonspiegel.

Stemmingswisselingen en prikkelbaarheid: Omdat hormonen ook van invloed zijn op de emoties, zijn je emoties door hormoonschommelingen onvoorspelbaarder dan normaal - de ene dag voel je je helemaal goed en de volgende dag heb je bijvoorbeeld nergens zin in en voel je je lusteloos.

Lees meer over menstruatieongemakken in het artikel "klachten tijdens de menstruatie".

Zit je in een fase van je cyclus, bijvoorbeeld de herfst of winter, waarin je klachten ervaart en je wat minder lekker in je vel zit? Wees dan lief voor jezelf; leg de lat niet te hoog en doe lekker rustig aan en lees hier wat je nog meer kunt doen. 

Hoewel je hormonen tijdens je cyclus altijd in beweging zijn, zijn er een aantal dingen die je kunt doen om je hormoonhuishouding zoveel mogelijk in balans te houden:

Je doet er goed aan om goed op je voeding te letten. Gezond eten, met voldoende vezels, vitaminen en mineralen is van belang. Voorkom dat je te veel suiker eet. Ook voldoende water drinken is belangrijk.

Lekker in beweging blijven, vooral in de buitenlucht, doet ook wonderen. Je maakt dan endorfine aan. Dat heeft een gunstig effect op de hormonale balans.

Zorg dat je voldoende slaapt. Vrouwen hebben gemiddeld behoefte aan zo’n acht uur slaap per nacht.

Voorkom stress zoveel mogelijk. Het stresshormoon (cortisol) is een belangrijke verstoorder van je hormonale balans. Als je stresssituaties kunt voorkomen of oplossen, doe dat dan. En zorg ervoor dat je voldoende ontspant om het cortisolniveau weer te laten zakken.

Aanvullende supplementen zoals Menstrual Support. Menstrual suppot ontwikkeld om vrouwen te ondersteunen bij ongemakken voorafgaand en tijdens de menstruatie1*. 

Deze natuurlijke formule kan vrouwen in de vruchtbare leeftijd helpen om fysiek en mentaal in balans te blijven. 

Draagt bij aan een normale hormoonhuishouding* 

Helpt bij wisselende stemmingen tijdens menstruatiecyclus1* 

In dit artikel lees je meer over welke supplementen helpen bij de menstruatie.

1 Vitex agnus castus * Gezondheidsclaim in afwachting van Europese toelating

Wil je na het lezen van dit artikel nog meer weten over de menstruatiecyclus en de verschillende fases? Dan is dit boek een aanrader: Cyclus strategie. 

Heb je vragen en wil je weten of Ovabalance je kan helpen? Vanwege de wetgeving rondom voedingssupplementen kunnen wij hier helaas geen volledige informatie verstrekken. Wil je meer informatie? Dan kun je altijd contact met ons opnemen